Het is geen nieuws dat jongeren grootgebruikers van social media zijn en uren per dag op hun telefoon spenderen. Dat hierover zorgen bestaan is eveneens bekend. We zien regelmatig negatieve berichten verschijnen over de invloed van social media en eerlijkheidshalve spreek ik hier zelf ook met regelmaat over. Dit negatieve beeld blijkt echter niet altijd overeen te komen met hoe jongeren dit zelf ervaren.
Positieve kanten de overhand
Neem bijvoorbeeld het onderzoeksrapport ‘De plussen en minnen van social media: Jongeren aan het woord’ van project AWeSome (UvA), gebaseerd op de beleving en ervaring van jongeren zelf en uitgevoerd onder een representatieve groep 14- t/m 17- jarigen. Dit rapport brengt de plussen en minnen van social mediagebruik in kaart met een opvallende conclusie: de positieve kanten hebben de overhand. Ruim de helft van de jongeren vindt dat social media een goede invloed heeft op hoe gelukkig ze zijn en een meerderheid vindt social media positief voor hun vriendschappen. Wanneer jongeren iets vervelends hebben meegemaakt of ergens mee zitten, gebruiken ze social media vaak om afleiding te zoeken, de situatie te relativeren met humor, of dit met vrienden te delen.
"De helft van de jongeren vindt dat social media een goede invloed heeft op hoe gelukkig ze zijn."
Negatieve ervaringen
In gesprekken geven veel jongeren overigens toe dat social media ‘verslavend’ is, vooral de nieuwste generatie, waaronder TikTok en BeReal. Een kwart denkt dat social media een slechte invloed heeft op hun geluk en een derde vindt social media slecht voor hun zelfbeeld. Dit laatste geldt overigens vooral voor meisjes. Wat verder opvalt is dat jongeren met name de negatieve ervaringen op social media niet vaak bespreken met hun ouders. Als reden hiervoor noemen ze dat ouders het te serieus nemen en ze zijn bang daardoor niet meer op het betreffende platform te mogen.
"Jongeren bespreken de negatieve ervaringen op social media vaak niet met hun ouders."
In het artikel ‘Tieners gevangen in de TikTok-tornado’ (De Nieuwe Koers, editie 2023 07) wordt de relatie gelegd tussen social media en de geloofsontwikkeling van tieners en jongeren. Het artikel laat zien hoe gebruikers in een onvoorstelbaar rap tempo worden meegezogen in de algoritmes van de platforms en hoe de - vaak erg eenzijdige - filmpjes die ze te zien krijgen, ook hun Godsbeeld beïnvloeden. Ouders en jongerenwerkers worden daarom aangemoedigd om jongeren te helpen de dingen van meerdere kanten te bekijken.
Ook van dichtbij zie ik de gevolgen van de verslavende werking van social media. Jongeren die er letterlijk depressief van worden. Ik spreek jongeren die inderdaad zijn meegezogen in de algoritmes, waardoor hun wereldbeeld en geloof enorm zijn beïnvloed. En ik spreek ouders die zich grote zorgen maken omdat ze hun kinderen niet meer weten te bereiken. Het is echt van belang om het gesprek over de mogelijk negatieve invloed van social media aan te gaan. Maar wel door vanuit een zo neutraal mogelijke houding, zonder oordeel, te vragen naar de ervaringen van de jongeren zelf.
Influencers
Het is ook goed ons te realiseren dat ons beeld blijkbaar niet altijd overeen komt met hoe jongeren - maar ook anderen - de dingen ervaren. Zeker, het is goed om jongeren te helpen ergens van meerdere kanten naar te kijken, absoluut. Maar zijn we zelf ook bereid ergens van meerdere kanten naar te kijken en zijn we echt bereid ons te verdiepen in de (leef)wereld van anderen? Op social media komen jongeren in aanraking met influencers die dingen delen die aansprekend zijn. Jongeren volgen iemand om hierover mee te kunnen praten of omdat een influencer een voorbeeld voor hen is. Deze influencers zoeken veel contact met hun volgers en delen hun leven met hen waardoor zij zich onderdeel van de groep of beweging voelen. Delen wij zo ook ons leven met onze jongeren, zoeken we actief contact en zijn we van daaruit een voorbeeld?
"Influencers zoeken veel contact met hun volgers en delen hun leven met hen.
Van meerdere kanten
Een jongere, die via ons Envision-programma een periode in het buitenland was, zei: ‘Ik merkte zoveel duisternis in dit land en ik had dagelijks de Bijbel nodig om me hiertegen te kunnen wapenen. In Nederland voel je deze duisternis lang niet zo, maar ik realiseer me nu dat dit er zeker wel is. In onze westerse cultuur wordt er naar alles heel beredenerend gekeken, dit was hier zo anders. Je kon duidelijk zien welke machten er allemaal aanwezig waren, waardoor voor mij de Bijbel steeds meer tot leven is gekomen. Ik heb geleerd dat God niet in hokjes te plaatsen is en ik heb Hem zien werken op manieren die ik in onze westerse cultuur nog nooit heb gezien.’ Zo liep ze een poosje mee met mensen die hun leven met haar deelden en een voorbeeld voor haar waren. Ze verdiepte zich in hun wereld en zij verdiepten zich in die van haar. Ze werd onderdeel van een wereldwijde beweging van mensen die Jezus zichtbaar maken, ook op plekken waar de duisternis heel reëel is. Ze bouwde relaties op, ging vriendschappen aan en leerde om van meerdere kanten naar dingen te gaan kijken. Een levensveranderende ervaring.
Hans Borghuis
www.hansborghuis.nl
Reactie plaatsen
Reacties